دو روز پیش هیاتی با ریاست آقای رياز آوان مدير دفتر منطقه‌اي وزارت انرژي آمريكا وارد ترکمنستان شد و مذاکرات پیرامون حفاری، تولید و نقل گاز طبق گفته مقامات ترکمنستان «بسیار قابل قبول و سود اور» عنوان شد.
در حالی که هفته گذشته «نئیترال » روزنامه دولتی ترکمنستان خبر رکورد تولید روزانه 75000 تن گاز مایع طبیعی توسط کارخانه تولید ال.ان.جی (گاز مایع) «نیب» را منتشر کرد، هفته جاری نیز پروژه های متنوع هیدروکربوری ترکمنستان خبرساز بود.
در حالی که دولتمردان ایران وعده پیشرفت پروژه های انرژی، تفاهمنامه های میلیاردی و چشم انداز افزایش تولیدات هیدروکربوری می دهند، همسایه شمالی ایران با عملگرایی و طی مذاکرات و چانه زنیهایی از موضع نسبتا برتر و حصول نتایج ملموس و عملی در حوزه انرژی، مسیر پیشرفت را به سرعت طی می کند.
پیشرفت در پروژه های تولید و فروش گاز مایع آذربایجان و ترکمنستان در حالی انجام می پذیرد که در پی کنار کشیدن شرکتهای شل و رپسول، هفته گذشته ایران رسما از پروژه های مایع سازی گاز دست برداشت و چندی قبل نیز قرارگاه خاتم الانبیاء سپاه پاسداران با چندین سال تاخیر فاز 15 و 16 را نیمه کاره رها کرد.
در کنار رکود ملامت آور پروژه های انرژی ایران، تکاپوی ترکمنستان در حفاری، تولید و مذاکرات پیرامون تنوع مسیرهای ترانزیت گازی قابل توجه است.
در حالی که خبرگزاری رسمی «ترکمنستان» از درخواست دولت این کشور برای تخصیص سرمایه چهارمیلیارد و صد میلیون دلاری چین به توسعه بزرگترین میدان گازی ترکمنستان موسوم به «یولاتان جنوبی» که طبق برآور شرکت «بی پی» چهارمین میدان بزرگ گازی دنیا خبر می دهد، تلویزیون ملي تركمنستان به نقل از قربان قلی بردی محمد اف رئيس جمهور اين كشور اعلام كرد كه پيشنهادات «قابل قبول و سودآور» 3 شركت نفتي آمريكايي و يك شركت نفتي اماراتي براي توسعه ميدان‌هاي نفتي ساحل درياي خزر را مورد بررسي قرار داده و براي تحقق و اجرايي شدن آنها به ارگانهای مربوطه دستورات لازم را داده است.
بردی محمد اف، از ارگانهای مربوطه دولتش خواسته است که درباره پیشنهاد یکی از شرکت های شورون آمریکا، کونوکو فیلیپس آمریکا، تی.اکس اویل امریکا و مبادله امارات ، برای حفاری در بلوک های 9 و 20 این کشور در دریای خزر، تصمیم گیری کند.
امریکا علاوه بر فعالیت در بخش میدانهای زیردریایی هیدروکربوری ترکمنستان که فقط 25 درصد از منابع انرژی این کشور را شامل می شود، مذاکرات فشرده ای را برای رفع موانع قانونی برای حضور در حوزه های خشکی این کشور آغاز کرده است، مذاکراتی که طی سفر هفته جاری هیات امریکایی به رهبری آقای رياز آوان مدير دفتر منطقه‌اي وزارت انرژي آمريكا و سفر ماه گذشته آقای ریچارد مورنینگ استار فرستاده ويژه وزارت امور خارجه آمريكا در امور انرژي اوراسيا مذاکره شده است.
در حالی که شرکتهای بزرگ نفتی و گازی دنیا از پروژه های انرژی ایران یکی پس از دیگری رویگردان شده اند، شركت ملي گاز "تركمن گاز " در سال جاري ميلادي به منظور توسعه ميدان گازي "يولوتان جنوبي " قراردادهايي با شركت ملي نفت چين به مبلغ 3 ميليارد و 100 ميليون دلار(علاوه بر درخواست سرمایه گذاری جدید 4.1 میلیاردی )، شركت بين‌المللي "پتروفاك " امارات متحده عربي به ارزش 3 ميليارد و 900 ميليون دلار، شركت نفت و گاز عربي "خليج " يك ميليارد و 200 ميليون دلار، شركت هاي كره اي "ال جي " و "هيونداي " به ارزش يك ميليارد و 500 ميليون دلار امضا كرده است.
لیست شرکتهای مجذوب ترکمنستان فقط به آنچه که اشاره شد ختم نمی شود، هم اکنون در راستاي استقبال دولت تركمنستان از حضور و جلب سرمايه‌گذاري خارجي، شركت نفتي "پتروناس " مالزي، "دراگون اويل " انگليس - امارات، "مائرسك اويل " دانمارك، "بورئد هيل " كانادا، "ONGC " هند، "اني " ايتاليا و نيز شركت‌هاي آلماني "وينترسهال " و "RWE Dea AG " نیز بر اساس موافقتنامه تقسيم محصول در حال عمليات اكتشافي در درياي خزر در بخش هاي لرزه نگاري، تحقيقاتي و توليد نفت و گاز هستند.
لازم به یادآوری است که تولیدات گازی ترکمنستان در مقایسه با دو سال قبل حدود دو برابر افزایش یافته و به 75 میلیارد متر مکعب در سال رسیده است و قرار است تا 20 سال دیگر به سه برابر حجم کنونی برسد. طبق آخرین برآورهای BP ذخایر گازی ترکمنستان حدود 8.1 تریلیون متر مکعب است که تقریبا نیمی از آن در حوزه گازی یولاتان است.
تلاش ترکمنستان برای افزایش تنوع مسیرهای ترانزیت گازی نیز در خور توجه و هشداری برای ایران است. در حالی که در آذرماه سال گذشته مراسم افتتاحیه خط لوله هفت هزار کیلومتری ترکمنستان-ازبکستان-قزاقستان-چین برگزار شد، مذاکرات پیرامون خط لوله گازی ترکمنستان-افغانستان-پاکستان-هند موسوم به «تاپی» نیز فعالتر شده و طی یک ماه گذشته چهار دور نشست میان مقامات هر چهار کشور برای عملیاتی کردن این پروژه انجام شده است. این پروژه رقیب خط لوله موسوم به «صلح» است که قرار است بخشی از گاز پارس حنوبی را به پاکستان و هندوستان نقل کند، پروژه ای که با پس کشیدن هندوستان در هاله ای از ابهام فرو رفته است.
به گزارش خبرگزاری رسمی ترکمنستان، دولت ترکمنستان به عنوان بخشی از برنامه خود برای اجرای خط لوله گازی ترکمنستان-افغانستان-پاکستان- هند، تمام کارهای لازم را برای تضمین امضای یک قرارداد فروش گاز طبیعی در سال جاری میلادی انجام خواهد داد.
ترکمنستان همچنین یکی از تامین کنندگان بالقوه خط لوله نابوکو است.
