۱۳۹۲ شهریور ۴, دوشنبه

دولت روحانی و تجربه صداقت بجای پنهانکاری

صداقت در ارائه آمار اقتصادی و بازتاب واقعیتها در کنار اجتناب از توهم، پیش زمینه برنامه ریزی صحیح برای پیشرفت است، رویکردی که در دوره ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد چندان مورد توجه قرار نگرفت.
طی هفته گذشته وزیر اقتصاد ایران از رکود تورمی (توقف یا رشد منفی اقتصادی در کنار افزایش تورم)، رشد اقتصادی نزدیک به صفر درصد، تورم نکته به نکته 45 درصدی و 3.5 میلیون بیکار در کنار 5 میلیون دانشجویی که در چند سال پیش رو جویای کار خواهند شد، خبر داد.
احمدی نژاد رشد اقتصادی ایران در سال 89 را 10 درصد و برای سال 90 حدود 5.4 درصد عنوان کرده بود، البته این ارقام هرگز از طرف بانک مرکزی ایران در دوره دوم ریاست جمهوری وی منتشر نشد تا اینکه اخیرا بانک مرکزی رشد اقتصادی ایران برای این سالها را به ترتیب 5.8 درصد و 3.2 درصد عنوان کرد که باز هم با آمارهای سازمانهای معتبر بین المللی و کارشناسان مستقل ایرانی در تضاد است.
صندوق بین المللی پول رشد اقتصادی ایران برای سال 2012 را منفی 1.9 و برای سال جاری منفی 1.3 درصد پیش بینی کرده است.
همچنین رستم قاسمی وزیر نفت سابق ایران با اصرار بر عدم تاثیر تحریمها بر پروژه های نفت و گاز در کنار تولید نفت ایران، از تحریمهای بین المللی بعنوان فرصتی برای پیشرفت کشور نام برده بود.
وزارت نفت ایران در دوران ریاست وی، در ارائه آمارها به سازمان کشورهای صادرکننده نفت، اوپک، تولید روزانه نفت ایران را بالای 3.7 میلیون بشکه در روز عنوان می کرد و حتی در گزارش سالانه اوپک بر اساس آماری که ایران تحویل داده، تولید نفت ایران در سال 2012 نسبت به 2011 نه تنها کاهش نیافته، بلکه افزایش نیز نشان می دهد.
در حالی که، ارزیابی خود اوپک بر این است که تولید نفت ایران از سال 2005 تا کنون، از 4.07 میلیون بشکه به 2.684 میلیون بشکه سقوط کرده است، به عبارتی طی 8 سال گذشته ایران با کاهش روزانه 1.386 میلیون بشکه تولید نفت مواجه شده است.
از طرفی برنامه های اعلام شده وزارت نفت برای افزایش دو برابری تولید گاز از پارس جنوبی نه تنها محقق نشده، بلکه بیژن نامدار زنگنه وزیر جدید نفت جدید ایران می گوید که تولی گاز ایران طی 8 سال گذشته افزایش چندانی نداشته است.
دولت احمدی نژاد برای آخرین بار در سال 1387 فازهای 9 و 10 پارس جنوبی را نصف و نیمه افتتاح کرد و هنوز هم این فازها با ظرفیت 75 درصدی تولید گاز دارند و بجای روزانه 50 میلیون متر مکعب، تنها 42 میلیون متر مکعب تولید گاز می کنند.
دولت روحانی در آغاز کار، رویکرد صادقی در ارائه واقعیتها در پیش گرفته و در صورت ادامه روندی شفاف در عملکرد خود، به نظر می رسد با اقبال بیشتری جهت رفع مشکلات کشور مواجه شود.

۱۳۹۲ مرداد ۲۳, چهارشنبه

«بازی ایران با ارقام نفتی»


این مقاله را برای رادیو فردا نوشته ام

محمدعلی خطیبی مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت و نماینده ایران در اوپک طی گفت‌وگو با خبرگزاری فارس اعلام کرده است که «علی ‌رغم تحریم‌ها میزان صادرات نفت، میعانات و فرآورده‌های نفتی از رقم بودجه بالاتر است».


وی دوشنبه ۲۱ مرداد ماه با بیان اینکه میزان صادرات نفت و میعانات گازی به تکالیف بودجه سال جاری نزدیک است، اظهار داشت: در چهارماه اول سال جاری اگر میزان صادرات فرآورده‌های نفتی را نیز به صادرات نفت و میعانات گازی اضافه کنیم از ارقام در نظر گرفته شده در بودجه جلوتر هستیم.


وی رقم مشخصی درباره میزان دقیق صادرات نفت خام ایران نداده است، اما در بودجه سال ۹۲ صادرات ۱٫۳ میلیون بشکه نفت خام هدفگذاری شده است.


قابل ذکر است که حجم صادرات میعانات گازی و فرآورده‌های نفتی (گازوئیل، نفت کوره و غیره) بر خلاف صادرات نفت خام، در قانون بودجه لحاظ نمی‌شود و این مواد توسط شرکت‌های خصوصی یا دولتی فروخته می‌شود و حساب مخصوص خود را دارد.


بر اساس گزارش گمرک ایران، ایران در چهار ماه اول سال جاری کلا ۲ میلیارد و ۶۴۶ میلیون دلار صادرات میعانات گازی داشته است، یعنی با احتساب قیمت جهانی ۱۱۰ دلار برای هر بشکه میعانات گازی، ایران روزانه حدود ۲۰۰ هزار بشکه صادرات میعانات گازی داشته است.


گزارش گمرک ایران نشان می‌دهد که صادرات میعانات گازی ایران از رقم ۱۲ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۰ به ۱۱ میلیارد دلار در سال گذشته افت کرده و در چهارماهه اول سال جاری خورشیدی نیز نسبت به دور مشابه در سال گذشته تا ۱۵ درصد افت داشته است.


بر اساس گزارش آژانس جهانی انرژی، ایران در پنج ماهه اول سال جاری در مجموع روزانه یک میلیون بشکه صادرات نفت خام داشته است. به عبارتی صادرات نفت خام ایران به علاوه میعانات گازی روزانه حدود ۱٫۲ میلیون بشکه است که با اضافه کردن صادرات فرآورده‌های نفتی به آن، به رقم مورد نظر خطیبی، یعنی ۱٫۳ میلیون بشکه در روز بالغ می‌شود. این رقم با ارزیابی‌های سازمانهای معتبر بین‌المللی نیز همخوانی دارد.


بنابر ارزیابی اداره اطلاعات انرژی آمریکا، مجموع صادرات نفت و میعانات گازی ایران در سال سال گذشته میلادی ۱٫۵ میلیون بشکه در روز بوده است که یک میلیون بشکه کمتر از سال۲۰۱۱ است.


به عبارتی صادرات نفت خام ایران در سال ۲۰۱۲، هم بر اساس ارزیابی اداره اطلاعات انرژی آمریکا و هم آمار آژانس جهانی انرژی، حدود ۱٫۲ میلیون بشکه در روز بوده است.


با این اوصاف، در تحلیل نهایی هم اکنون صادرات خالص نفت خام ایران حدود یک میلیون بشکه در روز است. این درحالی است که بر اساس اطلاعاتی که ایران تحویل سازمان اوپک داده و در گزارش سالانه این سازمان که ۱۰ مرداد ماه منتشر شده نیز بازتاب یافته است، ایران بر این ادعا است که در سال ۲۰۱۲ حدود ۲٫۱ میلیون بشکه صادرات نفت خام و میعانات گازی داشته است.


ایران همچنین در گزارش ماهانه اوپک که شنبه، ۱۹ مرداد ماه منتشر شد، رقم تولید نفت خام خود در ماه ژوئیه را سه میلیون و ۷۲۱ هزار بشکه عنوان کرده است، در حالی که ارزیابی خود اوپک حاکی است که ایران در این ماه کلا دو میلیون و ۶۸۴ هزار بشکه تولید نفت خام داشته است.


کل ظرفیت پالایشگاهی ایران حدود ۱٫۷ میلیون بشکه در روز است، یعنی اختلاف حجم مصرف داخلی کنونی با تولید نفت خام حدود دو میلیون بشکه در روز است. یعنی اینکه ایران با ارقام ادعایی خود، روزانه یک میلیون بشکه نفت بیشتر از کل مصرف داخلی و صادرات، تولید نفت خام می‌کند که عملا توجه به امکانات ایران ادامه ذخیره کردن این حجم از نفت مازاد برای بیش از یک ماه غیر ممکن است.