«خودکفايی» دوباره از واردات گازوئيل در ايران

دالغا خاتین اوغلو

محسن مظلوم فارسی باف مديرکل برنامه‌ريزی انرژی وزارت نفت ايران سه‌شنبه ۳۱ تيرماه در گفت‌وگو با خبرگزاری شانا اعلام کرد که از ابتدای امسال تاکنون گازوييلی وارد کشور نشده است. وی علت امر را سياست جايگزينی گاز طبيعی با سوخت مايع در نيروگاه‌های کشور اعلام کرد. ايران يک سال بعد از  سال ۷۷ نه تنها از واردات گازوئيل خودکفا شد بلکه مازاد توليد بر مصرف داخلی گازوئيل را  صادر هم  می‌کرد.

اما با آغاز دوران رياست جمهوری محمود احمدی‌نژاد، ايران واردات گازوئيل را دوباره آغاز کرد. ايران در سال گذشته خورشيدی حدود ۳۶ ميليارد متر مکعب گاز و حدود ۲۷ ميليارد ليتر نفت کوره و گازوئيل در نيروگاه‌های برقی مصرف کرده بود.

اما طی سال جاری، مقام‌های ايران اعلام کرده‌اند که تحويل گاز به نيروگاه‌ها را به ۴۲ ميليارد متر مکعب افزايش خواهند داد.

آمار تولید و مصرف بر اساس میلیون لیتر در روز

مظلوم ۲۹ تيرماه نيز در گفت‌وگو با شانا گفته بود که «از ابتدای امسال تا ٢٤ تيرماه به طور متوسط از مجموع نزديک به ٢٠٠ ميليون متر مکعب در روز سوخت معادل گاز طبيعی مصرفی در نيروگاه‌ها، نزديک به ١٦٠ ميليون مترمکعب در روز آن گاز طبيعی و تنها حدود ٤٠ ميليون ليتر در روز سوخت مايع مصرف شده است، به عبارت ديگر ٨٠ درصد از سبد سوخت نيروگاهی را گاز و تنها ٢٠ درصد باقيمانده را سوخت مايع تشکيل داده، اين درحالی است که تناسب اين رقم در مدت مشابه سال گذشته ٦٠ به ٤٠ بوده است». 

عباس کاظمی مديرعامل شرکت ملی پالايش و پخش فرآورده‌های نفتی نيز ۲۸ ارديبهشت ماه در گفت‌وگو با خبرگزاری شانا گفت که ايران برای اولين بار در سال ۹۳ حدود ۱۰ ميليارد ليتر صادرات مازوت و گازوئيل انجام داده است.

از طرفی، ايران طی ماه جاری توليد گاز از فاز ۱۲ ميدان پارس جنوبی را دو برابر کرده و به رقم ۲۵ ميليون متر مکعب در روز رساند.

ايران در نظر دارد توليد روزانه گاز از فازهای جديد پارس جنوبی را تا پايان سال نسبت به سال گذشته تا ۸۰ ميليون متر مکعب افزايش دهد و بدين طريق مصرف سوخت‌های مايع در نيروگاه‌ها را کاهش دهد.
هنوز دقيقا نمی‌توان گفت که آيا ايران موفق خواهد شد کاهش مصرف گازوئيل نيروگاه‌ها را در سطح کنونی ادامه دهد يا نه؟

با نگاهی با آمار سال‌های ۹۰ و ۹۱ (آخرين آمارهای ماهانه منتشر شده توسط شرکت ملی پخش و پالايش فرآورده‌های نفتی)، مصرف نيروگاهی گازوئيل معمولا در فصل‌های گرم سال ۳ تا ۴ برابر کمتر از فصل‌های سرد است. اينکه در زمستان سال جاری، مصرف گازوئيل تا چه حد باشد و آيا ايران قادر به ادامه توقف واردات گازوئيل باشد، معلوم نيست.

 لینک مطلب در رادیو فردا

http://www.radiofarda.com/content/f8-dieselfuel-iran/25467390.html

گمرک ایران: صادرات میعانات گازی دو و نیم برابر شد

آمارهای گمرکی حاکی است که صادرات میعانات گازی ایران در سه‌ماهه اول سال جاری تقریبا دو و نیم برابر مدت مشابه پارسال شده‌است.

این مطلب در گزارش ماهانه گمرک ایران که دوشنبه ۲۳ تیرماه بر روی وب‌سایت رسمی گمرک جمهوری اسلامی ایران منتشر شده و در برگیرنده آمارهای تجارت خارجی غیرنفتی ایران در ربع اول سال ۹۳ است، درج شده‌است.

این گزارش حاکی است که این کشور در بازه زمانی یاد شده مجموعا ۵۷۸۴ تن (معادل صادرات روزانه ۵۲۲ هزار و ۴۲۵ بشکه) صادرات میعانات گازی داشته‌است که ارزش آن سه میلیارد و ۷۹۱ میلیون دلار است. این رقم در مدت مشابه سال گذشته ۲۴۰۲ تن بوده‌است.

میعانات گازی نوعی نفت خام بسیار سبک و گران‌قیمت است که از چاه‌های گازی تولید می‌شود. ایران میعانات گازی را در سبد اقلام صادرات غیرنفتی قرار می‌دهد. آمارهای گمرکی نشان می‌دهد که میعانات گازی حدود ۳۲ درصد کل صادرات غیرنفتی ربع اول سال جاری کشور را تشکیل داده‌است.

جمهوری اسلامی در این مدت کلاً ۱۱ میلیارد و ۸۵۹ میلیون دلار صادرات غیرنفتی داشته‌است که نسبت به سال قبل بیش از ۲۰ درصد افزایش نشان می‌دهد. واردات نیز در این مدت با افزایشی بیش از ۳۵ درصدی به ۱۲ میلیارد و ۳۸۶ میلیون دلار رسیده‌است.

با مقایسه گزارش گمرک ایران و آمار مجموع صادرات نفت و میعانات گازی ایران که در گزارش‌های ماهانه آژانس بین‌المللی انرژی منتشر شده‌است، میعانات گازی حدود ۴۴ درصد از کل صادرات نفت ایران را تشکیل می‌دهد.

گزارش‌های ماهانه آژانس حاکی است که ایران در ماه‌های آوریل، مه و ژوئن به ترتیب روزانه ۱٫۱۱ میلیون، ۱٫۳۶ میلیون و ۱٫۰۸ میلیون بشکه صادرات نفت خام و میعانات گازی داشته‌است.

این دوره زمانی با اختلاف ۱۰ روز، تقریبا معادل سه‌ماهه اول ۹۳ است. جزئیات آمار گزارش‌های ماهانه گمرک ایران حاکی است که ایران در سه‌ماهه اول سال به ترتیب ۲۳۰ هزار بشکه، ۱٫۱۱ میلیون بشکه و ۲۲۹ هزار بشکه صادرات میعانات گازی داشته‌است.

اوج گرفتن صادرات میعانات گازی در حالی است که به گزارش خبرگزاری ایرنا، هادی میرباقری مدیر پیگیری پروژه‌های گروه پتروپارس ۲۲ تیرماه اعلام کرد که «تولید میعانات گازی از فاز ۱۲ پارس جنوبی از هفتم بهمن ماه سال گذشته آغاز و در مخازن مربوطه ذخیره شد و در روزهای گذشته توانستیم نخستین محموله صادراتی این فاز را به میزان ۹۵۰ هزار بشکه بارگیری کنیم».

محموله یاد شده برای صادرات در روزهای آینده برنامه ریزی شده‌است. فاز ۱۲ پارس جنوبی بصورت زودهنگام از اواخر پاییز ۹۲ راه‌اندازی شد.

افزایش صادرات ال‌پی‌جی

آمارهای گمرکی همچنین حاکی است که صادرات گاز مایع ایران از نوع «ال‌پی‌جی» طی سه‌ماهه اول سال جاری نسبت به دور مشابه پارسال بیش از دو برابر افزایش یافته‌است.

گاز مایع «ال پی جی» عبارت از گازهای مایع شده پروپان و بوتان است.

ایران در ربع اول سال جاری ۵۲۷ میلیون دلار پروپان مایع‌شده صادر کرده‌است که افزایشی بیش از ۱۵۵ درصدی نشان می‌دهد، همچنین صادرات بوتان مایع ایران با افزایشی ۷۰ درصدی به ۳۲۳ میلیون دلار رسیده‌است.

از دیگر اقلام صادراتی مهم که حدود ۲۵ درصد از کل صادرات ایران را تشکیل می‌دهد، فرآورده‌های پتروشیمی است که از اول فروردین تا پایان خردادماه صادرات آن با افزایشی ۱۶ درصدی به بالای ۳ میلیارد دلار رسیده‌است.

در این دوره صادرات پسته ایران نیز تقریبا دو برابر شده و به رقم ۱۶۹ میلیون دلار رسیده‌است. بیش از ۹۳ درصد از صادرات غیرنفتی ایران راهی بازارهای آسیایی شده‌است و نزدیک به ۷۹ درصد از واردات ایران از قاره آسیا بوده‌است.

در میان اقلام وارداتی، گندم با ۲ میلیارد و ۱۴۳ میلیون دلار، وسایل نقلیه ۴۳۳ میلیون دلار، برنج ۳۷۱ میلیون دلار، دانه ذرت دامی ۳۵۴ میلیون دلار و کنجاله سویا با ۲۹۹ میلیون دلار در صدر فهرست واردات ایران بوده‌است.

 http://www.radiofarda.com/content/f12-iran-gas-export-more-than-doubled/25455987.html

اختلال در تولید و توزیع گاز ایران یا تعمیر پالایشگاه؟

علمدار بابایی مدیر تعمیرات اساسی شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی 15 تیرماه اعلام کرد که هم اکنون پالایشگاه پنجم پارس جنوبی با ظرفیت تولید روزانه 57 میلیون متر مکعب گاز در دست تعمیر است.

ایران با پنج پالایشگاه گاز در پارس جنوبی روزانه 240 میلیون متر مکعب گاز تولید می کند.

این در حالی است که، آمارهای وزارت نفت حاکی از رشد دو برابری تحویل سوخت مایع به نیروگاهها در دو هفته گذشته است.

به گزارش شانا، مصرف سوخت مایع (گازوئیل و نفت کوره) نیروگاهی کشور در دو هفته اول تابستان حدود دو میلیارد و 20 میلیون لیتر (روزانه حدود 145 میلیون لیتر) بوده است و این رقم در هفته آخر فصل بهار نیز یک میلیارد و 44 میلیون لیتر (روزانه حدود 150 میلیون لیتر) شده است.

تولید روزانه سوخت مایع ایران، شامل بنزین، گازوئیل، نفت کوره و نفت سفید روزانه کمی بیش از 265 میلیون لیتر است، به عبارتی نیروگاههای ایران در سه هفته گذشته بیش از 55 درصد از کل سوخت تولید کشور را مصرف کرده اند گه نسبت به متوسط مصرف سال گذشته افزایشی دو برابری نشان می دهد.

بر اساس آمار وزارت نفت، متوسط مصرف سوخت نیروگاههای کشور در سال گذشته خورشیدی روزانه حدود 77 میلیون لیتر بوده است.

ایران در زمستان با اوج گیری مصرف خانگی گاز که بیش از 80 درصد کل گاز تولیدی کشور را مصرف می کند، تحویل گاز به نیروگاههای برقی را محدود و سوختهای مایع را جایگزین گاز می کند، اما در تابستان به اندازه کافی گاز برای تزریق به نیروگاهها را در اختیار دارد.

برای نمونه، دی ماه پارسال، در اوج فصل سرما که مصرف گاز بخش خانگی کشور چهار برابر تابستان بود، مصرف سوخت مایع نیروگاهها به حدود 3.6 میلیارد لیتر (روزانه 120 میلیون لیتر) رسیده بود.

مصرف گاز بخش خانگی در ماههای سرد سال گذشته به 450 تا 485 میلیون متر مکعب در روز بالغ شد، در حالی که این رقم در تابستان معمولا حدود 120 تا 130 میلیون متر مکعب است.

اینکه تحویل سوخت مایع به نیروگاهها در فصل تابستان سال جاری، چرا از زمستان نیز پیشی گرفته است و تقریبا به دو برابر متوسط مصرف سال گذشته رسیده است، معلوم نیست، اما سید زمان حسینی مدیرعامل شرکت برق منطقه ای تهران 15 تیرماه به خبرگزاری فارس گفته است که " تحویل سوخت گاز به نیروگاه های کشور و تهران با مشکل مواجه شده است و برای جلوگیری از خاموشی گسترده مجبور شدیم از ذخیره سوخت زمستانی برای تولید برق در نیروگاه ها استفاده کنیم".

وی توضیحی درباره علت "مشکل تحویل گاز به نیروگاهها" نداد.

البته، مصرف برق کشور از ابتدای تابستان سال جاری به شدت افزایش یافته است، بطوری که به گزارش پایگاه اطلاع رسانی وزارت نیرو، پیک مصرف برق بعنوان نمونه در 10 تیرماه نسبت به روز مشابه پارسال حدود 2100 مگاوات افزایش یافته و به رقم 44 هزار و 174 مگاوات رسید.

با اینحال، اصولا این افزایش مصرف می توانسته با سوخت گاز تامین شود و افزایش دو برابری مصرف سوخت مایع در نیروگاهها بخاطر افزایش پنج درصدی مصرف برق نسبت به سال گذشته عجیب به نظر می رسد.

ایران 75 نیروگاه برقی با ظرفیت ذخیره 45 روزه ذخیره سوخت مایع زمستانی دارد. ظرفیت دریافت روزانه گاز نیروگاههای ایران بیش از 200 میلیون متر مکعب در روز است، اما ایران (خصوصا بخاطر کمبود گاز در زمستان) حدود 40 درصد از سوخت نیروگاهها را با سوخت مایع تامین می کند.

نگاهی به آمار مصرف گاز ایران در 14 روز اول تابستان سال گذشته نشان می دهد که ایران در دور مشابه آغاز تابستان سالهای گذشته، به انداز کافی گاز برای تزریق به نیروگاههای کشور را داشته است.

آمار شرکت ملی گاز ایران برای 14 روز اول تابستان سال گذشته و سال قبل از آن

تاریخ	مصرف کل کشور میلیون متر مکعب	درصد تغییرات نسبت به سال قبل	مصرف نیروگاهها و صنایع عمده- میلیون متر مکعب	درصد تغییرات نسبت به سال قبل
اول تیرماه 92	316	حدود منفی یک درصد	190	حدود منفی یک درصد
دوم تیرماه 92	308	حدود منفی یک درصد	191	حدود منفی یک درصد
سوم تیر 92	343	حدود منفی یک درصد	212	حدود منفی یک درصد
چهارم تیر 92	351	حدود منفی یک درصد	220	کمتر از 9 دهم درصد کاهش
پنجم تیرماه 92	364	حدود منفی یک درصد	229	کمتر از 9 دهم درصد کاهش
ششم تیرماه 92	381	مثبت یک درصد	253	مثبت 1.6 درصد
هفتم تیرماه 92	383	مثبت 1.7 درصد	254	مثبت 1.27 درصد
هشتم تیرماه 92	377	مثبت 1.13 درصد	247	مثبت 1.3 درصد
نهم تیرماه 92	380	مثبت 1.15 درصد	256	مثبت 1.24 درصد
دهم تیرماه 92	410	مثبت 1.15 درصد	272	مثبت 1.18 درصد
11 تیرماه 92	414	مثبت 1.53 درصد	283	مثبت یک درصد
12 تیرماه 92	399	مثبت 1.2 درصد	259	مثبت 1.11 درصد
13 تیرماه 92	379	مثبت 1.1 درصد	263	مثبت 1.25 درصد
14 تیرماه 92	365	مثبت 1.07 درصد	233	مثبت 1.65 درصد
کل مصرف	5170	-	3362	-

با نگاهی به آمار مصرف گاز نیروگاهها و صنایع در زمستان دو سال گذشته، مصرف کل گاز ایران طی دومین ماه زمستان این سال کلا کمی بیش از 505 میلیون متر مکعب بوده که بیش از 141 میلیون آن به نیروگاهها و صنایع عمده و بیش از 364 میلیون متر مکعب آن به بخش خانگی داده شده است، در حالی که نیمه اول تیرماه همین سال، متوسط تحویل گاز به بخش نیروگاهی و صنایع عمده، بیش از 240 میلیون متر مکعب بوده است.

ایران هم اکنون روزانه بالای 570 میلیون متر مکعب تولید ناخالص گاز دارد.

«نفرین انرژی در ایران»

ایران با ظرفیت عملی تولید بیش از ۶۲ گیگاوات برق از آغاز تابستان با مشکل برق مواجه شده است.

مصرف برق با آغاز تیر ماه به سرعت اوج گرفت و با افزایشی ۱۰ درصدی به حدود ۴۷ گیگاوات رسیده است.

مقام‌های ایران هشدار داده‌اند که در صورت تداوم اوج گرفتن مصرف، مردم با قطعی برق مواجه خواهند شد.

این افزایش در تهران بسیار چشمگیر بوده است، به‌طوری که به خبرگزاری ایسنا چهارشنبه ۱۱ تیرماه از قول مدیرعامل شرکت برق منطقه‌ای تهران گزارش داده است «در خرداد و تیر مصرف برق به شدت افزایش پیدا کرده به گونه‌ای که هم اکنون شاهد افزایش ۱۸ تا ۱۹ درصدی مصرف برق هستیم».

اگرچه ظرفیت عملی تولید برق ایران بیش از ۶۲ گیگاوات است، با این‌حال، تلفات انرژی برقی ایران در پروسه انتقال و توزیع بسیار بالا است و از طرفی ایران سالانه بیش از ۸ میلیون کیلو وات ساعت* انرژی برقی صادر می‌کند.

بر اساس گزارش‌های رسمی وزارت نیرو، اتلاف برق در روند انتقال و توزیع بیش از ۱۴ درصد است، به عبارتی حدود ۹ گیگاوات از برق تولیدی ایران بدون اینکه به دست مشتری برسد، تلف می‌شود.

مسئولین ایران علت جهش مصرف برق طی روزهای گذشته را افزایش سه درجه‌ای گرما در کشور در مقایسه با سال گذشته عنوان کرده‌اند، خصوصا گرمای هوای تهران در روزهای گذشته شاهد افزایش ۷ درجه‌ای بوده است.

یکی از علل افزایش مصرف برق در ایران، ارزان بودن آن است. قیمت هر کیلووات ساعت انرژی برقی در ایران ۴۵ تومان، معادل یک و نیم سنت است، در حالی که این رقم مثلا در آمریکا برای ماه اردیبهشت بطور متوسط ۱۲ سنت بود.

در ایران راندمان نیروگاه‌ها نیز پایین است. بر اساس گزارش سالانه وزارت نیرو، متوسط راندمان نیروگاه‌های حرارتی کشور حدود ۳۷ درصد است.

در این میان نیروگاه‌های گازی با راندمان ۳۰ درصد، بخاری با راندمان حدود ۳۷ درصد و نیروگاه‌های سیکل ترکیبی با ۴۴ درصد کار می‌کنند، این در حالی است که ۸۳ درصد از کل برق کشور توسط نیروگاه‌های حراراتی تولید می‌شود که هزینه تولید برق را به‌شدت افزایش می‌دهد.

تقریبا ۱۵ درصد از برق کشور نیز توسط نیروگاه‌های برق آبی تولید می‌شود، اما گزارش‌ها حاکی است که قسمت عظیمی از ایران هم اکنون با بحران کم آبی مواجه است، به‌طوری که تنها مخزن ۱۷ سد ایران بالای ۹۰ درصد آب دارد و آب بیشتر سدها حدود ۳۰ تا ۶۰ درصد است.

یکی دیگر از مشکلات برق ایران، استفاده حجم عظیمی از سوخت‌های مایع برای تولید برق به‌خاطر کمبود گاز است.

بر اساس اظهارات محمدرضا غروی معاون شرکت ملی گاز ایران، طی سال گذشته خورشیدی ۲۸ میلیارد لیتر گازوئیل و نفت کوره در نیروگاه‌ها مصرف شده است که ارزش آن بالغ بر ۳۰ میلیارد دلار است.

ایران طی سال گذشته تنها ۳۶ میلیارد متر مکعب گاز به نیروگاه‌ها تزریق کرده بود، چرا که اوج گرفتن مصرف خانگی گاز در فصل سرما عملا بیش از ۸۰ درصد از کل گاز تولیدی کشور را جذب خود کرده بود.

غروی می‌گوید که برای سال جاری هدفگذاری شده است که گاز تحویلی به نیروگاه‌ها به ۴۲ میلیارد متر مکعب برسد.

مصرف برق ایران در تابستان به اوج می‌رسد، اما مصرف گاز کشور در فصول سرد سال افزایش می‌یابد.

کمبود گاز در زمستان علاوه بر بالا بردن هزینه تولید برق به‌خاطر مصرف سوخت‌های مایع و ایجاد آلودگی، بر حوزه صنعت کشور نیز صدمات سهمگینی وارد کرده است.

علاوه بر کاهش تزریق گاز به میادین کهنه نفتی که با افت روز افزون تولید مواجه‌ هستند، ایران در زمستان مجبور به کاهش تحویل گاز به مجتمع‌های پتروشیمی شد.

منصور معظمی، معاون وزیر نفت، اردیبهشت ماه سال جاری اعلام کرد که در زمستان پارسال به‌خاطر قطع خوراک گاز پتروشیمی‌ها، کل تولید محصولات پتروشیمی سال ۹۲ حدود هفت و نیم میلیون تن کاهش یافت که زیانی ۸ میلیارد دلاری به اقتصاد کشور وارد کرد.

پتروشیمی‌های ایران روزانه ۳۵ میلیون متر مکعب گاز مصرف می‌کنند، اما زمستان سال گذشته دولت تنها قادر به تحویل ۱۵ تا ۱۷ میلیون متر مکعب گاز به پتروشیمی‌ها شد.

دولت همچنین تحویل گاز به مجمتع‌های تولید گاز مایع «ال ان جی» را در زمستان سال گذشته به‌شدت محدود کرد، موضوعی که باعث اوج گرفتن مصرف بنزین کشور به بالای ۷۰ میلیون لیتر در روز شد.

ظرفیت تولید ال ان جی ایران، روزانه ۱۷ تا ۱۹ میلیون متر مکعب است که تقریبا می‌تواند جایگزین مصرف روزانه ۱۸ میلیون لیتر بنزین شود.

بر اساس گزارش سالانه وزارت نیرو، مصرف گاز ایران شش برابر متوسط مصرف جهانی گاز و مصرف کل انرژی در ایران حدود ۱۶۰ درصد بیشتر از متوسط مصرف انرژی در جهان است.

-----------------

* «وات» به عنوان واحد اندازه گیری توان و «وات ساعت» برای اندازه گیری انرژی استفاده می‌شود.