۱۳۹۰ اردیبهشت ۳۰, جمعه

نیروگاه بوشهر برای روسیه مساله حیثیتی است



راه اندازی نیروگاه بوشهر به همان میزان که بعنوان اولین نیروگاه اتمی ایران، برای دولت احمدی نژاد چه از نظر مصرف داخلی و چه از نظر تبلیغاتی برای نشان دادن کارایی سیاستهای هسته ای دولت دارای اهمیت است، به همان میزان نیز برای روسیه که در صدد دستیابی به جایگاه مناسبی در بازار جهانی ساخت رآکتورهای هسته ای است، دارای اهمیت است.

مساله امنیت هسته ای نیروگاه بوشهر نیز برای روسیه اهمیت حیاتی و حیثیتی دارد. لیکن، اما و اگرهایی هم در رابطه با امنیت نیروگاه 1000 مگاواتی بوشهر وجود دارد، برای مثال، ساختمان کهنه نیروگاه که ساخت آن از اوایل دهه 70 میلادی شروع شده، یا جوانب خطرات احتمالی و ناشناخته ویروس اتاکس نت سوالاتی است که هنوز مطرح است.

ایران تنها کشور عضو آژانس است که معاهده منع گسترش تسلیحات اتمی را امضا کرده، اما از عضویت در کنوانسیون امنیت هسته ای این آزانس سرباز می زند.

از طرفی، در متن قرارداد ساخت نیروگاه بوشهر که در اواسط دهه 90 میلادی میان ایران و روسیه بسته شده است، ظاهرا اشاره ای به مرجع حل اختلاف نیست، موضوعی که باعث شده است تا روسیه یک دهه ساخت این نیروگاه را به تاخیر بیاندازد.

۱۳۹۰ اردیبهشت ۱۶, جمعه

ترکیه؛ میانجی بی طرف یا در کمین فرصت؟

وزیر خارجه ایران بعد از سفر دوروزه به قطر و عمان، عازم ترکیه شده است. این سفر بعد از بالاگرفتن اختلافات ایران و کشورهای ساحلی خلیج فارس بر سر بحران بحرین، بار دیگر نقش ترکیه در حل اختلافات منطقه ای را برجسته تر کرده است.
ترکیه بعد از قدرت گرفتن اسلامگرایان حزب عدالت و توسعه، سیاستی مستقل در قبال متفقین غربی و کشورهای خاورمیانه اتخاذ کرده است، از محکوم کردن اسرائیل در حمله سال 2008 به نوار غزه و روانه کردن کشتی ماوی مرمره با عنوان "ناوگان آزادی غزه" گرفته تا میانجیگری یکی از پرچالشترین مشکلات کشورهای غربی در مواجهه با برنامه هسته ای ایران در جریان مبادله اورانیوم کم غلظت با میله های سوخت اتمی برای نیروگاه 5 مگاواتی امیرآباد تهران توانسته است تا حدودی اعتبار کشورهای خاورمیانه اعم از ایران و کشورهای عربی را بدست آورد.
ترکیه در سال 2010 میلادی حجم معاملات مالی خود با ایران را بیش از دو برابر افزایش داد و به 11 میلیارد دلار رساند. این کشور عضو 20 اقتصاد بزرگ جهان موفق به جذب 4 میلیارد دلار سرمایه گذاری مستقیم ایران به همراه جذب بیش از دو میلیون توریست ایرانی در طول سال گذشته شد.
لازم به یادآوری است که 90 درصد ورادات ترکیه از ایران شامل حاملهای انرژی می شود که اهمیت استراتژیک از نظر تامین امنیت انرژی برای رشد اقتصادی مداوم ترکیه دارد.
ترکیه جزو معدود متفقین امریکا و غرب است که حاضر نیست در خارج از چهارچوب تحریمهای سازمان ملل ایران را تحت فشار قرار دهد، اگرچه کنار کشیدن ترکیه از برخی همکاریهای اقتصادی، مانند لغو قرارداد توسعه فاز 22 تا 24 پارس جنوبی، میدانی که 8 درصد ذخایر گاز دنیا را در دل خود جای داده است، تا حدودی گمانه زنی عقب نشینی ترکیه در مقابل فشارهای غرب برای ممانعت از نزدیکی ترکیه و ایران را تقویت کرد، با اینهمه، هفته گذشته یک مقام رسمی وزارت نفت هند اعلام کرد که انتقال پول نفت وارداتی این کشور از ایران احتمالا توسط بانکهای ترکیه انجام شود.
در ماه آوریل بانک ایرانی - آلمانی "ای آی اچ " مسوم به بانک تجارتی ایران و اروپا مسئولیت انتقال پول نفت وارداتی هند از ایران را بر عهده گرفت، موضوعی که با فشار امریکا و مداخله آنجلا مرکل صدر اعظم آلمان منتفی اعلام شد.
به هر حال، در جمع بندی کلی باز هم نمی توان ترکیه را بعنوان متفق استراتژیک ایران که سیاست خود را با موضع ایران هماهنگ می کند، قلمداد کرد. ترکیه در جریان فروپاشی کابینه سعد الحریری نماینده ائتلاف سنی موسوم به 14 مارس و نخست وزیر پیشین لبنان و کشمکشهای نه ماهه نوری المالکی با ایاد علاوی نماینده ائتلاف العراقیه در رقابت بر سر پست نخست وزیری عراق، میانجیگری ناموفقی را انجام داد و بر خلاف خواست ترکیه، متفقین نزدیک ایران برنده رقابت قدرت در لبنان و عراق شدند.
به هرحال، موارد بسیاری است که ایران و ترکیه برای گسترش نفوذ خود در منطقه درگیر رقابتی سخت هستند.